W dniu 5 sierpnia 2025 r. została uchwalona Ustawa o certyfikacji wykonawców zamówień publicznych (ustawa oczekuje na podpis Prezydenta).
Niniejsza ustawa w zakresie swojej regulacji wdraża dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych (uchylającą dyrektywę 2004/18/WE )oraz dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/25/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych (uchylającą dyrektywę 2004/17/WE).
Głównym założeniem uchwalonej ustawy jest ograniczenie obowiązków po stronie zamawiających jak i wykonawców. Usprawnienie procesu udzielania zamówień oraz wprowadzenie ułatwienia dla wykonawców wpłynie pozytywnie na rynek zamówień publicznych. Będzie ponadto sprzyjać profesjonalizacji oraz transparentności procesu weryfikacji wykonawców, w związku z powierzeniem weryfikacji niezależnym, wyspecjalizowanym podmiotom. Wprowadzona zmiana umożliwi, także obniżenie kosztów udziału w postępowaniu.
Certyfikacja, o której udzielenie może wystąpić wykonawca, jest przeprowadzana na potrzeby ubiegania się o udzielenie zamówienia i służy potwierdzeniu niepodlegania wykonawcy wykluczeniu z postępowania o udzielenie zamówienia lub potwierdzeniu jego zdolności do należytego wykonania zamówienia.
O udzielenie certyfikacji nie może ubiegać się:
- wykonawca, który prowadzi działalność gospodarczą oraz ma siedzibę albo miejsce zamieszkania w innym państwie, niż państwa członkowskie Unii Europejskiej oraz innym, niż państwa będące stronami Porozumienia Światowej Organizacji Handlu w sprawie zamówień rządowych lub stronami innych umów międzynarodowych gwarantujących na zasadzie wzajemności i równości dostęp do rynku zamówień publicznych, których stroną jest Unia Europejska;
- wykonawca wspólnie z wykonawcą, o którym mowa w pkt 1
W ustawie przewidziano możliwość uzyskania dwóch rodzajów certyfikatów:
⇒ potwierdzającego niepodleganie wykluczeniu;
⇒ potwierdzającego posiadanie zdolności do należytego wykonania zamówienia;
Certyfikacja niepodlegania wykluczeniu
W wypadku tego certyfikatu wykonawca może ubiegać się o potwierdzenie braku istnienia podstaw wykluczenia z postępowania o udzielenie zamówienia w zakresie podstaw wykluczenia, o których mowa w:
→ art. 108 ust. 1 pkt 1–5 Pzp
albo
→ art. 108 ust. 1 pkt 1–5 Pzp oraz wybranych przez niego podstaw wykluczenia, o których mowa w art. 108 ust. 2 lub art. 109 ust. 1 pkt 1–5 lub 7–10 Pzp.
Potwierdzenie braku istnienia podstaw wykluczenia z postępowania o udzielenie zamówienia obejmuje, również weryfikację pozostawania wykonawcy w okresie wykluczenia na podstawie art. 111 pkt 1–6 Pzp.
W przypadku podstaw wykluczenia, o których mowa w art. 108 ust. 1 pkt 5 lub art. 109 ust. 1 pkt 8–10 Pra, potwierdzeniem braku istnienia podstaw wykluczenia z postępowania o udzielenie zamówienia nie są objęte zdarzenia będące podstawą wykluczenia, zaistniałe w postępowaniu o udzielenie zamówienia, w którym wykonawca ubiega się o udzielenie zamówienia.
Warunkiem udzielenia certyfikacji jest potwierdzenie braku istnienia podstaw wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie zamówienia, w zakresie przez niego wskazanym, a w przypadku istnienia podstaw wykluczenia, o których mowa w art. 108 ust. 1 pkt 1, 2 i 5 lub art. 109 ust. 1 pkt 2–5 i 7–10 Pzp, udowodnienie spełnienia przesłanek określonych w art. 22 ust. 1.
Certyfikacja zdolności wykonawcy
Wykonawca w przypadku certyfikacji zdolności wykonawcy, wskazuje zdolność do należytego wykonania zamówienia na roboty budowlane, dostawy lub usługi, która ma być potwierdzona certyfikacją, a także określa:
⇒ sposób spełnienia zdolności, w przypadku gdy dotyczy ona zakresu, o którym mowa w art. 112 ust. 2 pkt 1 i 2 Pzp,
⇒ sposób spełnienia zdolności i jej poziom, zwany „poziomem zdolności”, w przypadku gdy zdolność ta dotyczy zakresu, o którym mowa w art. 112 ust. 2 pkt 3 Pzp
⇒ sposób spełnienia zdolności i poziom zdolności, w przypadku gdy zdolność ta dotyczy zakresu, o którym mowa w art. 112 ust. 2 pkt 4 Pzp, które obejmują:
- posiadanie przez wykonawcę lub osoby, które będą realizowały zamówienie:
» określonego wykształcenia,
» określonych kwalifikacji zawodowych,
» określonego doświadczenia,
» określonego potencjału technicznego,
- spełnianie przez wykonawcę wymogów odnoszących się do określonych norm zarządzania jakością, w tym w zakresie dostępności dla osób niepełnosprawnych, oraz do określonych systemów lub norm zarządzania środowiskowego
uwzględniając przepisy wydane na podstawie art. 128 ust. 6 Pzp.
Warunkiem udzielenia certyfikacji jest potwierdzenie, że wykonawca, w zakresie przez niego wskazanym, posiada zdolności do należytego wykonania zamówienia – na podstawie dokumentów wykonawcy lub udowodnienia spełnienia przesłanek określonych w art. 22 ust. 1 oraz podmiotowych środków dowodowych.
Ogólne zasady certyfikacji
- Posługiwanie się certyfikatem bądź nie będzie zależało od decyzji wykonawcy. Zamawiający nie otrzymali uprawnień do wymagania od wykonawców posługiwania się certyfikatem. Certyfikacja będzie rozwiązaniem funkcjonującym równolegle do dotychczasowych rozwiązań (tryb standardowy, na podstawie ustawy Pzp).
- Certyfikacja niepodlegania wykluczeniu lub certyfikacja zdolności wykonawcy będzie udzielana na okres od roku do 3 lat, licząc od daty jej udzielenia, zgodnie z żądaniem wykonawcy wskazanym we wniosku.
- Dokumentem potwierdzającym udzielenie certyfikacji jest certyfikat.
- W przypadku złożenia wniosku o certyfikację niepodlegania wykluczeniu w odniesieniu do tej samej podstawy wykluczenia lub certyfikację zdolności wykonawcy w odniesieniu do tej samej zdolności do należytego wykonania zamówienia, do więcej niż jednego podmiotu certyfikującego, rozpatrzeniu podlega wniosek złożony jako pierwszy. Pozostałych wniosków nie rozpatruje się.
- Z udzielenia certyfikacji domniemywa się, że wykonawca nie podlega wykluczeniu z postępowania o udzielenie zamówienia lub że jest zdolny do należytego wykonania zamówienia publicznego, w zakresie potwierdzonym certyfikacją i przez okres, na który certyfikacja została udzielona.
- Cechą certyfikatu jest przypisanie mu domniemania prawnego prawdziwości danych potwierdzonych certyfikatem.By obalić domniemanie prawdziwości certyfikatu należy wykazać, iż wykonawca, który się nim posłużył wprowadził w błąd podmiot certyfikujący, co mogło mieć istotny wpływ na udzielenie tej certyfikacji lub przestał spełniać warunki udzielenia certyfikacji. Obowiązek wykazania powyższej okoliczności spoczywa na wykonawcy, który kwestionuje niepodleganie wykonawcy wykluczeniu z postępowania o udzielenie zamówienia lub zdolność wykonawcy do należytego wykonania zamówienia, w zakresie potwierdzonym certyfikacją.
- Wykonawcy mogą wspólnie ubiegać się o udzielenie certyfikacji zdolności wykonawcy. W tym celu wykonawcy ustanawiają pełnomocnika do reprezentowania ich w procedurze certyfikacji.
Warunkiem udzielenia certyfikacji zdolności wykonawcy jest posiadanie łącznie zdolności do należytego wykonania zamówienia w zakresie, o którym mowa w art. 112 ust. 2 Pzp, wykazanej w zakresach wskazanych przez poszczególnych wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie certyfikacji. Wykonawcy, którym wspólnie udzielono certyfikacji zdolności mogą powoływać się na udzieloną certyfikację oraz posługiwać się certyfikatem w postępowaniu o udzielenie zamówienia wyłącznie w przypadku, w którym wspólnie ubiegają się o udzielenie zamówienia.
Procedura pozyskania certyfikatu krok po kroku
1.
Certyfikacja udzielana jest na wniosek Wykonawcy. Procedura certyfikacji będzie przeprowadzana na podstawie umowy zawieranej pomiędzy wykonawcą a podmiotem certyfikującym. Z dniem zawarcia umowy przez podmiot certyfikujący i wykonawcę nastąpi, również samo wszczęcie procedury certyfikacji.
2.
Wniosek o certyfikację zawiera:
- nazwę wykonawcy, adres siedziby, w przypadku wykonawcy będącego osobą fizyczną – jego imię i nazwisko oraz adres miejsca wykonywania działalności, a także adres do korespondencji, numer identyfikacji podatkowej wykonawcy i nazwę rejestru lub ewidencji, do których jest wpisany w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz numer wpisu, pod którym jest wpisany, jeżeli wykonawca takiemu wpisowi podlega;
- wskazanie, że wniosek dotyczy certyfikacji niepodlegania wykluczeniu lub certyfikacji zdolności wykonawcy oraz zakresu wnioskowanej certyfikacji, w tym wnioskowany sposób spełnienia zdolności do należytego wykonania zamówienia i poziom zdolności, jeżeli określenie tego sposobu lub poziomu jest wymagane;
- wskazanie okresu, na jaki wnioskodawca ubiega się o udzielenie certyfikacji;
- oświadczenie wykonawcy o niepodleganiu wykluczeniu w zakresie podstaw wykluczenia wskazanych we wniosku – w przypadku gdy wniosek dotyczy certyfikacji niepodlegania wykluczeniu;
- wskazanie, czy wykonawca będzie powoływał się na spełnianie przesłanek określonych w art. 22 ust. 1 – w przypadku gdy wniosek dotyczy certyfikacji niepodlegania wykluczeniu;
- oświadczenie wykonawcy, że nie złożył do innego podmiotu certyfikującego wniosku o certyfikację niepodlegania wykluczeniu w odniesieniu do danej podstawy wykluczenia lub o certyfikację zdolności wykonawcy w odniesieniu do danej zdolności do należytego wykonania zamówienia w zakresie, o którym mowa w art. 112 ust. 2 Prawa zamówień publicznych, objętych tym wnioskiem, oraz że nie jest prowadzona procedura certyfikacji w odniesieniu do tej podstawy wykluczenia lub zdolności;
- inne informacje niezbędne do udzielenia certyfikacji, niestanowiące danych osobowych.
3.
Umowa zawiera postanowienia określające:
- wysokość wynagrodzenia podmiotu certyfikującego i warunki jego zapłaty, a także wysokość opłat za czynności podmiotu certyfikującego, którymi może być obciążony wykonawca w okresie obowiązywania umowy w określonych okolicznościach
- prawa i obowiązki podmiotu certyfikującego oraz wykonawcy związane z prowadzeniem procedury certyfikacji oraz prowadzeniem stałego nadzoru, o którym mowa w art. 11 ust. 1, dotyczące w szczególności podejmowanych czynności oraz terminów ich podejmowania, a także obowiązków wykonawcy w przypadku niezłożenia oświadczenia, o którym mowa w art. 18 ust. 3;
- prawa i obowiązki podmiotu certyfikującego oraz wykonawcy związane z wymaganą aktualizacją ważności certyfikacji;
- zasady współdziałania wykonawcy z podmiotem certyfikującym w okresie ważności certyfikacji
- prawa i obowiązki wykonawcy oraz podmiotu certyfikującego, w tym związane z wykonywaniem stałego nadzoru, o którym mowa w art. 11 ust. 1, w przypadku cofnięcia albo zawieszenia akredytacji, o której mowa w art. 32, tego podmiotu certyfikującego;
- obowiązki podmiotu certyfikującego w związku z przedstawieniem stanowiska, o którym mowa w art. 521a ust. 2 Prawa zamówień publicznych, dotyczące sposobu i terminu przekazania tego stanowiska wykonawcy.
4.
Wykonawca, przed zawarciem umowy lub po jej zawarciu, przekazuje podmiotowi certyfikującemu:
- podmiotowe środki dowodowe, inne dokumenty lub oświadczenia wykonawcy określone w przepisach wydanych na podstawie art. 128 ust. 6 Pzp w celu potwierdzenia braku istnienia podstaw wykluczenia lub posiadania zdolności do należytego wykonania zamówienia;
- dokumenty lub informacje związane z udowodnieniem spełnienia przesłanek, o których mowa w art. 22 ust. 1, jeżeli jest to niezbędne do udzielenia certyfikacji niepodlegania wykluczeniu.
5.
Wykonawca, po zawarciu umowy, może złożyć oświadczenie o wyrażeniu zgody na zwrócenie się przez podmiot certyfikujący do właściwych organów o wydanie podmiotowych środków dowodowych potwierdzających, że wykonawca nie zalega z opłacaniem podatków i opłat oraz składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, w celu potwierdzenia niepodlegania wykluczeniu, wraz ze wskazaniem właściwych organów. Oświadczenie zachowuje ważność przez okres ważności certyfikatu, chyba że wykonawca odwoła to oświadczenie.
6.
W toku procedury certyfikacyjnej, podmiot certyfikujący bada sytuację wykonawcy w zakresie objętym wnioskiem o certyfikację w tym sprawdza informacje o wykonawcy za pomocą wszelkich dostępnych środków, w szczególności:
- dokumentów i oświadczeń, rejestrów publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne ( U. z 2024 r. poz. 1557 i 1717 oraz 2025 r. poz. 1006 i 1019)
- innych baz danych prowadzonych przez podmioty publiczne lub niepubliczne,
- przez bezpośredni kontakt podmiotu certyfikującego z podmiotami, z którymi wykonawca podejmował współpracę bezpośrednio bądź za pośrednictwem podmiotu trzeciego
7.
Jeżeli Wykonawca złożył wniosek, o którym mowa w pkt 5) podmiot certyfikujący zwraca się do właściwych organów o wydanie zaświadczeń w zakresie niezbędnym do udzielenia certyfikacji.
8.
Podmiot certyfikujący przeprowadza procedurę certyfikacji w terminie nie dłuższym, niż 30 dni licząc od dnia zawarcia umowy, chyba że w jej treści postanowiono inaczej
9.
Certyfikat wydaje się w postaci elektronicznej, w języku polskim, a na wniosek Wykonawcy dodatkowo w jednym z języków powszechnie używanych w handlu międzynarodowym.
10.
Podmiot certyfikujący zawiadamia Wykonawcę o:
- udzieleniu certyfikacji
- odmowie udzielenia certyfikacji
W przypadku udzielenia certyfikacji, wykonawca otrzyma certyfikat, który będzie zawierał następujące elementy:
- nazwę i adres siedziby podmiotu certyfikującego oraz symbol udzielonej akredytacji,
- nazwę wykonawcy, któremu udzielono certyfikacji, oraz adres jego siedziby, a w przypadku wykonawcy będącego osobą fizyczną – jego imię i nazwisko oraz adres miejsca wykonywania działalności;
- numer identyfikacji podatkowej wykonawcy i nazwę rejestru albo ewidencji, do których jest wpisany w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz numer wpisu, pod którym jest wpisany, jeżeli wykonawca takiemu wpisowi podlega;
- numer i oznaczenie certyfikatu;
- zakres udzielonej certyfikacji:
- niepodlegania wykluczeniu,
- zdolności wykonawcy wraz ze wskazaniem sposobu spełnienia tej zdolności oraz poziomu zdolności, jeżeli określenie tego poziomu jest wymagane;
- okres ważności certyfikacji;
- w przypadku istnienia którejkolwiek z podstaw wykluczenia, o których mowa w art. 108 ust. 1 pkt 1, 2 i 5 lub art. 109 ust. 1 pkt 2–5 i 7–10 Pzp – wskazanie tej podstawy oraz okoliczności stanowiących podstawę tego wykluczenia, terminu podlegania wykluczeniu oraz okoliczności wskazujących na udowodnienie spełnienia przesłanek, o których mowa w art. 22 ust. 1, z wyjątkiem danych dotyczących prawomocnego skazania za przestępstwo, prawomocnego ukarania za wykroczenie, prawomocnie orzeczonego zakazu ubiegania się o zamówienia publiczne, a także zawartych przez wykonawcę porozumień, o których mowa w art. 108 ust. 1 pkt 5 Pzp;
- oznaczenie podmiotowych środków dowodowych, stanowiących podstawę udzielenia certyfikacji;
- dane wynikające z podmiotowych środków dowodowych, które w procedurze certyfikacji służyły potwierdzeniu zdolności wykonawcy do należytego wykonania zamówienia;
- w przypadku wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie certyfikacji – dane o sposobie spełnienia zdolności do należytego wykonania zamówienia przez poszczególnych wykonawców oraz poziom zdolności, jeżeli określenie tego poziomu jest wymagane;
- inne dane dotyczące udzielonej certyfikacji niestanowiące danych osobowych;
- datę wydania certyfikatu i kwalifikowany podpis elektroniczny osoby uprawnionej do jego wydania.
W certyfikacie nie umieszcza się danych zastrzeżonych przez wykonawcę, jako stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 2022 r. poz. 1233 oraz z 2025 r. poz. 794). W takim przypadku w certyfikacie umieszcza się informację o dokonaniu tego zastrzeżenia i jego zakresie.
Odmowa udzielenia certyfikacji
Odmawia się udzielenia certyfikacji:
- niepodlegania wykluczeniu – w zakresie, w jakim w procedurze certyfikacji nie potwierdzono braku istnienia podstaw wykluczenia wykonawcy z udziału w postępowaniu,
- zdolności wykonawcy – w zakresie, w jakim w procedurze certyfikacji nie potwierdzono posiadania przez wykonawcę zdolności do należytego wykonania zamówienia
wraz z podaniem uzasadnienia faktycznego i prawnego.
W przypadku odmowy udzielenia certyfikacji, wykonawca może złożyć zastrzeżenia do podmiotu certyfikującego, który odmówił udzielenia certyfikacji, w terminie 21 dni od dnia doręczenia wykonawcy informacji o odmowie. Wykonawca może dołączyć do zastrzeżeń nowe podmiotowe środki dowodowe, oświadczenia, informacje lub dokumenty, o których mowa w art. 18 ust. 2. Zastrzeżenia podlegają rozpatrzeniu w terminie nie dłuższym niż 14 dni od dnia ich złożenia. W przypadku ponownej odmowy udzielenia certyfikacji, procedura certyfikacji podlega zakończeniu. O ponownej odmowie podmiot certyfikujący zawiadamia wykonawcę, podając uzasadnienie faktyczne i prawne.
Udzielenia certyfikacji w wypadku niepotwierdzenia braku istnienia podstaw wykluczenia
Nie odmawia się udzielenia certyfikacji niepodlegania wykluczeniu mimo niepotwierdzenia braku istnienia podstaw wykluczenia, o których mowa w art. 108 ust. 1 pkt 1, 2 i 5 lub art. 109 ust. 1 pkt 2-5 i 7-10 Pzp, o ile wykonawca wnioskował o objęcie ich zakresem certyfikacji w przypadku gdy udowodni on podmiotowi certyfikującemu, że spełnił łącznie następujące przesłanki:
- naprawił lub zobowiązał się do naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem, wykroczeniem lub swoim nieprawidłowym postępowaniem, w tym poprzez zadośćuczynienie pieniężne;
- wyczerpująco wyjaśnił fakty i okoliczności związane z przestępstwem, wykroczeniem lub swoim nieprawidłowym postępowaniem oraz spowodowanymi przez nie szkodami, aktywnie współpracując odpowiednio z właściwymi organami, w tym organami ścigania, lub zamawiającym;
- podjął konkretne środki techniczne, organizacyjne i kadrowe, odpowiednie dla zapobiegania dalszym przestępstwom, wykroczeniom lub nieprawidłowemu postępowaniu, w szczególności:
- zerwał wszelkie powiązania z osobami lub podmiotami odpowiedzialnymi za nieprawidłowe postępowanie wykonawcy,
- zreorganizował personel,
- wdrożył system sprawozdawczości i kontroli,
- utworzył struktury audytu wewnętrznego do monitorowania przestrzegania przepisów, wewnętrznych regulacji lub standardów,
- wprowadził wewnętrzne regulacje dotyczące odpowiedzialności i odszkodowań za nieprzestrzeganie przepisów, wewnętrznych regulacji lub standardów.
Podmiot certyfikujący ocenia, czy podjęte przez wykonawcę czynności są wystarczające do wykazania jego rzetelności, uwzględniając wagę i szczególne okoliczności czynu wykonawcy. Jeżeli podjęte przez wykonawcę czynności nie są wystarczające do wykazania jego rzetelności, odmawia się udzielenia certyfikacji niepodlegania wykluczeniu, wraz z podaniem uzasadnienia faktycznego i prawnego.
W okresie ważności certyfikacji podmiot certyfikujący prowadzi stały nadzór nad aktualnością jej ważności, który obejmuje:
- monitorowanie sytuacji wykonawcy w sposób określony w przepisach wydanych na podstawie art. 25;
- przeprowadzenie czynności sprawdzających w przypadku:
- zgłoszenia takiej potrzeby przez wykonawcę lub w wyniku własnych ustaleń podmiotu certyfikującego,
- określonym w art. 128a ust. 2 Pzp.
Zawieszenie certyfikacji
Podmiot certyfikujący zawiesza ważność certyfikacji odpowiednio w całości albo w części obejmującej określony jej zakres, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 lit. b i c, jeżeli:
- stwierdzi, że wykonawca, któremu udzielono certyfikacji nie spełnia warunków jej udzielenia w całości albo w części;
- w zakończonym prawomocnie postępowaniu odwoławczym albo w postępowaniu skargowym, o których mowa w Pzp, obalono domniemanie, o którym mowa w art. 8 ust. 1.
Zawieszenie ważności certyfikacji w całości albo w części, następuje z dniem umieszczenia informacji o tym zawieszeniu w Bazie Danych o Certyfikacji Zamówień Publicznych.
Utrata ważności certyfikacji
W całości
- po upływie okresu, na jaki została udzielona (z dniem upływu, na jaki została udzielona certyfikacja)
- przed upływem okresu, o którym mowa w pkt 1 w przypadku stwierdzenia przez podmiot certyfikujący, że :
- wykonawca, któremu udzielono certyfikacji nie spełnia warunków jej udzielenia, chyba że uaktualniono ważność certyfikacji w okresie jej zawieszenia, o którym mowa w art. 12 ust. 1, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w lit. b i c,
- istnieje podstawa wykluczenia, o której mowa w art. 108 ust. 1 pkt 4 Pzp, albo gdy stwierdzono jej istnienie w zakończonym postępowaniu odwoławczym albo postępowaniu skargowym,
- wykonawca wprowadził w błąd podmiot certyfikujący, co mogło mieć istotny wpływ na udzielenie tej certyfikacji.
(z dniem umieszczenia informacji o utracie ważności certyfikacji w Bazie Danych o Certyfikacji Zamówień Publicznych)
W części, w przypadku gdy:
- upłynął okres, na jaki w odniesieniu do danego zakresu udzielono tej certyfikacji (z dniem upływu, na jaki została udzielona certyfikacja)
- braku uaktualnienia, dotyczy danego zakresu udzielonej certyfikacji
(z dniem umieszczenia informacji o utracie ważności certyfikacji w Bazie Danych o Certyfikacji Zamówień Publicznych)
Baza Danych o Certyfikatach Wykonawców
Wprowadzenie certyfikacji wiąże się z koniecznością stworzenia odpowiedniego instrumentu pozwalającego na pozyskanie informacji o certyfikatach – Bazę Danych o Certyfikatach Wykonawców Zamówień Publicznych (baza certyfikatów).
Baza certyfikatów będzie prowadzona przez Ministra właściwego do spraw gospodarki w systemie teleinformatycznym w celu zapewnienia powszechnego dostępu do informacji o certyfikacji udzielonej wykonawcom zamówień publicznych i wydanych certyfikatach, wykonawcach ubiegających się o udzielenie zamówienia publicznego oraz podmiotach certyfikujących. Baza certyfikatów zapewni każdemu zainteresowanemu możliwość samodzielnego i nieodpłatnego pobrania ważnego certyfikatu w formie elektronicznej. Dostępne będą, także informacje o certyfikatach, które utraciły ważność, których ważność została zawieszona oraz o wykonawcach ubiegających się o udzielenie certyfikacji. Dane gromadzone w bazie mogą posłużyć Wykonawcom do pozyskania informacji o podmiotach certyfikujących, zakresie udzielonej im akredytacji co ułatwi wybór właściwego podmiotu.
Podmioty certyfikujące
Zgodnie z art. 14 ustawy, certyfikacji niepodlegania wykluczeniu udzielają podmioty certyfikujące będące:
- jednostką sektora finansów publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 1530, 1572,1717,1756 i 1907 oraz 2025 r. poz.39)
- państwową jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, inną niż określona w pkt 1,
- jednoosobową spółką Skarbu Państwa, akredytowane zgodnie z art. 34.
Certyfikacji zdolności wykonawcy udzielają podmioty certyfikujące akredytowane zgodnie z art. 34.
Podmioty certyfikujące są zobowiązanie do:
- wprowadzania do bazy certyfikacji danych w zakresie, o którym mowa w art. 26 ust. 2 pkt 1 i 2, w tym dotyczących złożenia wniosku o certyfikację, o którym mowa w art. 16 ust. 1 oraz do aktualizacji tych danych;
- zamieszczania w bazie certyfikacji aktualnego certyfikatu w sposób umożliwiający samodzielne pobranie, w postaci elektronicznej, ważnego certyfikatu;
- wyłączenia możliwości samodzielnego pobrania certyfikatu, w przypadku, gdy certyfikacja utraciła ważność oraz w przypadku zawieszenia jej ważności, przez okres tego zawieszenia.
- zamieszczenia informacji o zawieszeniu ważności certyfikacji oraz o utracie ważności tej certyfikacji.
Powyższe czynności podmiot certyfikujący wykonuje niezwłocznie, nie później niż w następnym dniu roboczym, po dniu:
- złożenia wniosku o certyfikację,
- udzielenia certyfikacji albo odmowie jej udzielenia;
- uaktualnienie ważności certyfikacji albo braku uaktualnienia jej ważności
- stwierdzenia przez ten podmiot okoliczności, o których mowa w art. 10 ust. 1 albo 2, albo art. 12 ust. 1 pkt 1
- otrzymania przez ten podmiot informacji, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 lit. b albo art. 12 ust. 1 pkt 2.
Podmiot certyfikujący, który wprowadził dane do bazy certyfikacji oraz zamieścił w tej bazie certyfikat lub, który prowadzi stały nadzór nad ważnością certyfikacji, odpowiada za poprawność i kompletność tych danych oraz treść certyfikatu.
Jawność danych
Dane oraz ważny certyfikat, zamieszczone w bazie certyfikatów są jawne i ogólnodostępne, z wyjątkiem danych:
- o których mowa w art. 27 ust. 1 pkt 9 – w zakresie, w jakim dotyczą prawomocnego skazania za przestępstwo lub, prawomocnego ukarania za wykroczenie oraz prawomocnie orzeczonego zakazu ubiegania się o zamówienia publiczne, a także zawartych porozumień, o których mowa w art. 108 ust. 1 pkt 5 Prawa zamówień publicznych;
- o których mowa w art. 27 ust. 2;
- zastrzeżonych przez wykonawcę jako stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, w zakresie danych, o których mowa w art. 27 ust. 1 pkt 8-10.
Wyłączenie jawności w ramach tajemnicy przedsiębiorstwa nie będzie skuteczne w stosunku do zamawiających. Wykonawca na żądanie zamawiającego udostępnia właściwe dane w zakresie okoliczności, które mają być potwierdzone certyfikatem bądź wyraża zgodę na udostępnienie przez podmiot certyfikujący zamawiającemu danych zawartych w bazie certyfikacji.
Akredytacja
- Akredytacji podmiotom ubiegającym się o uprawnienie do certyfikacji wykonawców zamówień publicznych udziela Polskie Centrum Akredytacji.
- Do udzielania akredytacji stosuje się przepisy rozdziału 4 ustawy z dnia 13 kwietnia 2016 r. o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku (Dz. U. z 2025 r. poz. 568).
- Certyfikacji zdolności wykonawcy udzielać będą podmioty certyfikujące akredytowane zgodnie z art. 34 tj. podmioty, które złożyły wniosek o udzielenie akredytacji w zakresie spełniania co najmniej wymagań określonych w normie PN-EN ISO/IEC 17029 „Ocena zgodności – Ogólne zasady i wymagania dla jednostek walidujących i weryfikujących” w oparciu o wymagania określone w przepisach ustawy oraz na podstawie programu akredytacji uzgodnionego z ministrem właściwym do spraw gospodarki.
- Polskie Centrum Akredytacji uzgadnia z ministrem właściwym do spraw gospodarki program akredytacji określający szczegółowe zasady i procesy akredytacji podmiotów certyfikujących.
- Program akredytacji udostępnia się w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw gospodarki oraz na stronie podmiotowej Polskiego Centrum Akredytacji.
- Polskie Centrum Akredytacji (niezwłocznie, nie później niż w następnym dniu roboczym od dnia tego zdarzenia) informuje ministra właściwego do spraw gospodarki o:
- akredytacji udzielonej podmiotowi certyfikującemu,
- o cofnięciu, ograniczeniu zakresu oraz zawieszeniu akredytacji podmiotowi certyfikującemu,
Ustawa wchodzi w życie po upływie 10 miesięcy od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem:
- przepisów o certyfikacji zdolności wykonawcy w zamówieniach na dostawy i usługi, które wchodzą w życie po upływie 4 lat od dnia ogłoszenia
- przepisów dotyczących podmiotów certyfikujących, które wchodzą w życie po upływie 4 miesięcy od dnia ogłoszenia;
- przepisów dotyczących ograniczenia zakresu wyłączeń z reżimu ustawy Pzp, których wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2026 r.
Najistotniejsze kwestie z perspektywy wykonawcy w kontekście ustawy o certyfikacji
- Wykonawca może, ale nie musi skorzystać z ułatwienia jakie niesie za sobą posługiwanie się certyfikatem
- Możliwość posługiwania się certyfikatem w wielu różnych postępowaniach, bez konieczności składania odrębnych dokumentów
- Ograniczenie liczby wyjaśnień do dokumentów składanych zamawiającemu
- Ważność oraz treść certyfikatu jest wiążąca dla zamawiającego
- Zwiększenie przejrzystości procesu weryfikacji wykonawcy poprzez weryfikację przeprowadzoną przez wyspecjalizowany i niezainteresowany wynikiem postępowania podmiot
- Ustawa nie przewiduje możliwości stosowania certyfikacji w ramach zamówień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa
- Koszt uzyskania certyfikatu może stanowić istotną barierę dla podmiotów incydentalnie ubiegających się o zamówienie publiczne
Najistotniejsze kwestie z perspektywy zamawiającego w kontekście ustawy o certyfikacji
- Podmioty certyfikujące przejmują część zadań obecnie ciążących na zamawiających w zakresie weryfikacji podmiotowej wykonawcy, w tym jego zdolności do wykonania zamówienia
- Mniejsza ilość dokumentów do indywidualnej weryfikacji w toku postępowania przetargowego, co powinno wpłynąć na skrócenie czasu trwania procedury
- Ograniczenie ryzyka wynikającego z błędnej weryfikacji wykonawcy
- Zmniejszenie ilości spraw odwoławczych wynikające z mniejszej ilości dokumentów, które mogą być poważane przez konkurencyjnych wykonawców