Natalia Wasielewska
Zobacz profil
Ustawodawca pozostawił zamawiającemu, jako gospodarzowi postępowania, znaczną swobodę w kształtowaniu treści dokumentacji postępowania. Przykładem tego jest m. in. swoboda w podjęciu decyzji, czy formułować warunki udziału w postępowaniu. Ustawodawca nie nałożył bowiem obowiązku ich postawienia.
Zgodnie z art. 57 ustawy Pzp, o udzielenie zamówienia mogą ubiegać się wykonawcy, którzy:
Przedmiotowa swoboda zamawiającego jest często przywoływana w orzecznictwie. Krajowa Izba Odwoławcza m.in. w wyroku z dnia 31 października 2023 r., sygn. akt KIO 3054/23, wskazała: należy stwierdzić, że ustanowienie warunków umożliwiających wzięcie udziału w postępowaniu możliwie najszerszemu kręgowi wykonawców co do zasady należy uznać za dopuszczalne na gruncie przepisów p.z.p. – skoro ustawa dopuszcza możliwość w ogóle odstąpienia od ustalania warunków udziału w postępowaniu.
Przed podjęciem decyzji co do warunków udziału w postępowaniu, zamawiający powinien jednak przeanalizować specyfikę danego zamówienia oraz rynek wykonawców mogących je wykonać. Nie należy zapominać bowiem o nadrzędnym celu każdego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, czyli należytym wykonaniu umowy i zrealizowaniu potrzeb publicznych. Z uwagi na powyższe okoliczności w orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej podkreśla się, że brak doświadczenia wymaganego przez zamawiającego nie stanowi samo
w sobie o ukształtowaniu warunku udziału w postępowaniu z naruszeniem art. 112 ust. 1 ustawy Pzp. Zamawiający ma prawo określić warunki w sposób, który uwzględnia obiektywne potrzeby zamawiającego, pomimo że wyklucza on możliwość dopuszczenia do realizacji zamówienia wszystkich wykonawców działających na rynku (zob. wyrok KIO z 22 września 2023 r., sygn. akt KIO 2516/23).
Prawo zamawiającego do określenia warunków udziału w postępowaniu nie jest jednak nieograniczone. Przywołany powyżej przepis art. 112 ust. 1 ustawy Pzp, zgodnie z którym zamawiający określa warunki udziału w postępowaniu w sposób proporcjonalny do przedmiotu zamówienia oraz umożliwiający ocenę zdolności wykonawcy do należytego wykonania zamówienia, w szczególności wyrażając je jako minimalne poziomy zdolności, należy interpretować przede wszystkim jako zakaz ustanawiania zbyt rygorystycznych warunków udziału w postępowaniu. Warunki powinny być określone na minimalnym poziomie, wystarczającym do należytego zrealizowania zamówienia. Natomiast zdolności wykraczające poza ten minimalny poziom mogą być przedmiotem kryteriów oceny ofert (zob. wyrok KIO z dnia 31 października 2023 r., sygn. akt KIO 3054/23).
Podobnie wypowiedziała się Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z dnia 2 lutego 2024 r., sygn. akt KIO 97/24, podkreślając: zamawiający ma prawo, a nie obowiązek sformułowania warunków udziału w postępowaniu. Wynika to wprost z art. 57 pkt 2 ww. ustawy, który stanowi, że o udzielenie zamówienia mogą ubiegać się wykonawcy, którzy spełniają warunki udziału w postępowaniu, o ile zostały one określone przez zamawiającego. Z powyższego wynika, że ustawa pozostawia zamawiającemu decyzję, czy w danym postępowaniu określić warunki udziału w postępowaniu, stanowiąc jednocześnie, że jeśli takie warunki zamawiający zdecyduje się określić, muszą być one – zgodnie z art. 112 ust. 1 tej ustawy – proporcjonalne do przedmiotu zamówienia oraz umożliwiające ocenę zdolności wykonawcy do należytego wykonania zamówienia.
Zamawiający, który zdecyduje się na zastosowanie w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego warunków udziału, musi więc pamiętać, aby określone przez niego warunki pozwalały na wyłonienie wykonawcy dającego rękojmię należytego wykonania zamówienia. Ponadto zamawiający, formułując swoje wymagania, winien to uczynić w sposób jasny i precyzyjny, tak, aby wykonawcy weryfikujący czy są w stanie spełnić warunki i złożyć ofertę w postępowaniu, nie mieli trudności z odczytaniem wymogów zamawiającego, a także, aby na etapie badania i oceny ofert ograniczyć pole ewentualnych niejasności i nieporozumień (zob. wyrok KIO z dnia 24 czerwca 2020 r., sygn. akt KIO 1177/20).
